"Prawo reguluje praktycznie każdy
aspekt naszego życia"

W dzisiejszym wpisie zapraszam Was do lektury pierwszej części wywiadu m.in. na temat studiów prawniczych i systemu prawnego Stanów Zjednoczonych, którego udzieliła mi Pani Natalia Teper, adwokat prowadząca Kancelarię Prawną w Pennington w stanie New Jersey i specjalizująca się w prawie rodzinnym, prawie imigracyjnym oraz gospodarowaniu nieruchomościami. Ponadto Pani Natalia Teper jest członkiem New Jersey Bar Association, American Immigration Lawyer Association oraz American Bar Association - w sekcji traktującej o prawie rodzinnym. Jestem naprawdę pod wrażeniem i bardzo mnie cieszy, gdy poznaje inspirujące Polki i inspirujących Polaków, którzy działają po za granicami naszego kraju, zajmują się tak wymagającą dziedziną jaką jest prawo, odnoszą sukcesy i pomagają innym ludziom. Życzę Wam zatem miłej lektury i udanego tygodnia. 

Pamięta Pani moment, w którym zdecydowała się Pani studiować prawo, a następnie zostać profesjonalnym prawnikiem?

Moją pierwszą pracą po ukończeniu studiów licencjackich (Bachelor’s Degree) była praca w kancelarii prawnej jako asystent prawny. Tam szybko zorientowałam się, że prawo tak naprawdę jest dziedziną, która reguluje praktycznie każdy aspekt naszego życia, od urodzenia do śmierci, a nawet i po niej, więc prawo naprawdę warto znać. Tak więc po roku pracy zdecydowałam się pogłębić swoją wiedzę. Wybierając studia prawnicze wiedziałam już z doświadczenia, że wiedza wyniesiona ze studiów, bez względu na to, czy podejmę się pracy w zawodzie czy nie, z pewnością nie pójdzie na marne, bowiem posiadając wiedzę prawną czy nawet samą świadomość posiadanych uprawnień, pozwala czuć się gotowym, aby walczyć o swoje prawa lub sprawiedliwość dla innych, i przestać czuć się bezbronnym i bezradnym chociażby w relacjach klient-wynajmujący lub sprzedawca. 

Jak ocenia Pani, z perspektywy praktykującego adwokata, system prawny Stanów Zjednoczonych, a w szczególności stanów New Jersey i Nowy Jork, w których zgodnie z licencją wykonuje Pani swój zawód?

W Stanach Zjednoczonych obowiązuje system prawa, tak zwany common law, wywodzący się bezpośrednio z prawa angielskiego. Jednak ze względu na federalny charakter państwa, system prawny ma charakter dwustopniowy, w którym stanowe systemy prawne współistnieją z ogólnokrajowym systemem prawa. Dlatego adwokat chcący wykonywać swój zawód w określonym stanie musi być uprawniony do praktyki w tym właśnie stanie. Nie ma czegoś takiego jak praktyka na cały kraj, chyba, że praktykuje się prawo federalne. Prawo rodzinne, różni się od stanu do stanu, i czasem te różnice są spore. Nawet wymagania proceduralne mogą różnić się od hrabstwa do hrabstwa, nawet kiedy owe hrabstwa są w tym samym stanie.

System prawny w USA, moim zdaniem, jest bardzo interesujący, bowiem prawo stanowi dziedzinę wiedzy podlegającą ciągłym zmianom. Nawet kodeks prawny lub prawo precedensowe mogą podlegać różnym interpretacjom, rozszerzając więc możliwe rozwiązania prawne. Dodatkowo, mimo tego, że prawo jest uważane za raczej tradycyjną dziedzinę wiedzy, w stanie New Jersey Najwyższy Sąd Stanowy jest zdecydowanie progresywny, często wydając orzeczenia które są innowacyjne i będą podstawą do wielu zmian nie tylko prawnych, ale kulturowych lub obyczajowych. Wiem, że wielu ludzi narzeka na system prawny w New Jersey, mówiąc że system nie nie sprawiedliwy, że sprawy się za długo toczą etc. Z tego co słyszę o innych stanach i krajach, to sądy i prawo tutaj nie są idealne, ale są znacznie bardziej korzystne dla zwykłego człowieka, który idąc do sądu ma przynajmniej szansę uzyskać sprawiedliwość i otrzymać korzystną decyzję bez względu na to kim jest, co ma, lub kogo zna.

Jest Pani absolwentką prawa na St. John’s University w Queens. Czy mogłaby Pani pokrótce scharakteryzować amerykański system studiów prawniczych? Jak prowadzone są zajęcia teoretyczne i praktyczne?

Przeciętnie edukacja amerykańskiego prawnika trwa siedem lat, czyli wymagane są czteroletnie studia licencjackie (Bachelor’s Degree), a potem trzy letnie studia prawnicze, tak zwane „studia specjalistyczne”, po których otrzymuje się tytuł Juris Doctor. Ukończenie programu prawa przygotowuje studentów do wykonywania zawodu prawnika, ale aby móc przystąpić do praktyki, większość stanów wymaga zdania stanowego egzaminu (bar exam). Teoretycznie więc, aby zostać prawnikiem w Stanach nie wymagana jest ani wiedza praktyczna ani ukończenie aplikacji.

Pierwszy rok (1L) na wydziale prawa jest najtrudniejszy ponieważ wymaga dostosowania się do nowego środowiska i planu akademickiego. Nie wszystkie szkoły mają to samo curriculum, ale pewne podstawowe przedmioty uczone są w każdej szkole, np. prawo konstytucyjne, prawo i procedury cywilne, kontrakty, prawo i procedury kryminalne, prawo własności etc. Wykłady i zajęcia pochłaniają najwięcej czasu. Profesorowie zadają wiele tekstów. Zakłada się, że student na każdą godzinę zajęć musi poświęcić przynajmniej trzy godziny na analizę materiału poza uczelnią. Szkoły prawa w USA stosują też tzw. Socratic Method – gdzie wykładowca przepytuje wybraną osobę podczas zajęć z wybranych zagadnień. Dzięki temu stymuluje dyskusję i analizę różnych pojęć prawnych pomiędzy studentami.

Na kolejnych latach (2L i 3L) studenci już sami wybierają przedmioty, które znajdują się w kręgu ich zainteresowań, np. prawo rodzinne lub prawo międzynarodowe. Jednak, jak wiadomo nawet najlepsza wiedza teoretyczna nie zastąpi praktyki ani doświadczenia. Dlatego wiele szkół oferuje zajęcia praktyczne lub kliniki prawa. Tego typu zajęcia z reguły dostępne są dopiero na trzecim roku, kiedy student posiada już wystarczającą wiedzę teoretyczną i jest gotowy na zajęcia specjalistyczne. Na takich praktykach studenci spotykają się z prawdziwymi klientami i pomagają w prowadzeniu ich spraw.

Ogromną rolę odgrywa również etyka, gdzie uczy się studentów jak powinni postępować w celu uniknięcia spraw dyscyplinarnych.

Mam nadzieję, że powyższy wywiad jest dla Was inspiracją do spełniania marzeń i poszerzania horyzontów wiedzy. Pamiętajcie, że posiadacie wiarę, energię i motywację, aby odnieść sukces i zdobyć solidne wykształcenie w dziedzinie, która Was pasjonuje.